Thuốc ARV là gì? Tìm hiểu về thuốc ARV và lưu ý khi sử dụng

Thuốc ARV chắc hẳn đã quá quen thuộc với các bệnh nhân điều trị HIV. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giải đáp cho bạn thuốc ARV là gì? Cũng như lợi ích mà thuốc ARV mang đến cho người điều trị HIV và cách sử dụng thuốc hợp lý.

Giải đáp thuốc ARV là gì?

Thuốc ARV (Antiretroviral) là nhóm thuốc hỗ trợ điều trị HIV/ AIDS. Loại thuốc này hoạt động bằng cách ức chế sự phát triển và nhân lên của virus trong cơ thể, từ đó hạn chế sự suy yếu của hệ miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi các tác động nghiêm trọng của bệnh. 

Trong thuốc ARV có thành phần kháng virus HIV nên giúp duy trì lượng virus trong máu thấp nhất có thể. Nhờ vậy nên không làm hệ miễn dịch mới bị phá hủy, giúp chống chọi lại với bệnh tật và bảo vệ cơ thể tốt nhất.

Bên cạnh đó, khi bệnh nhân sử dụng thuốc ARV còn giúp giảm đi đến hơn 90% nguy cơ lây nhiễm HIV thông qua đường tình dục. Vậy nên thuốc ARV còn phù hợp với cả những đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao như quan hệ với người nhiễm HIV. 

Trong nhiều năm qua, sự phát triển của thuốc ARV đã mang lại hy vọng lớn lao cho các bệnh nhân nhiễm HIV, giúp họ có thể sống lâu và duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn. Tuy nhiên, việc sử dụng và theo dõi chế độ điều trị ARV cần sự chăm chỉ và hướng dẫn từ các chuyên gia y tế để đảm bảo hiệu quả tối đa và tránh các tác động phụ không mong muốn.

Tìm hiểu thuốc ARV có mấy loại

Thuốc ARV được chia thành nhiều loại dựa trên cách chúng tác động vào quá trình phát triển của virus trong cơ thể, dưới đây là những cái tên tiêu biểu:

• Inhibition of Reverse Transcriptase (IRTIs): Đây là những loại thuốc ngăn chặn quá trình biến đổi RNA của virus thành DNA trong quá trình nhiễm trùng. Chẳng hạn như Nucleoside Reverse Transcriptase Inhibitors (NRTIs) và Non-Nucleoside Reverse Transcriptase Inhibitors (NNRTIs).
• Protease Inhibitors (PIs): Loại thuốc này ngăn chặn enzyme protease cần thiết cho quá trình lắp ráp thành phần của virus mới. Điều này ngăn chặn virus HIV hoàn thiện quá trình sao chép và lây lan.
• Integrase Strand Transfer Inhibitors (INSTIs): Các thuốc này ngăn chặn enzyme integrase cần thiết để virus HIV tích hợp vào ADN của tế bào chủ. Điều này giúp ngăn chặn sự nhân lên của virus.
• Entry Inhibitors: Loại này ngăn chặn virus HIV vào tế bào máu qua các cửa ngõ như receptor trên bề mặt tế bào. Entry inhibitors có thể chia thành hai loại: Fusion inhibitors và CCR5 antagonists.
• Post-Attachment Inhibitors: Loại này ngăn chặn virus kết hợp với tế bào sau khi đã gắn kết với receptor.

Mỗi loại ARV có cơ chế hoạt động và cách sử dụng khác nhau, và việc kết hợp chúng theo chế độ điều trị định rõ có thể giúp tối ưu hóa hiệu quả và giảm nguy cơ phát triển kháng thuốc. Tuy nhiên, việc lựa chọn loại ARV phù hợp cần dựa vào tình trạng sức khỏe và tình hình cụ thể của từng người nhiễm virus.

Một loại được nhiều người nhắc đến trong thời gian gần đây là thuốc ARV 3 trong 1. Được gọi là thuốc ARV 3 trong 1 bởi vì nó có chứa 3 hoạt chất kháng virus HIV khác nhau trong cùng 1 viên.

Theo như nguyên tắc điều trị HIV thì phải phối hợp tối thiểu ít nhất 3 loại hoạt chất kháng virus HIV ở trong một phác đồ điều trị. Với mục đích của nó là giảm nguy cơ kháng thuốc ARV xuống mức thấp nhất. Bên cạnh đó là tăng hiệu quả diệt virus HIV ở mức cao nhất.

Ngày xưa khi y học chưa phát triển thì bệnh nhân HIV phải uống nhiều viên thuốc 1 lúc nên rất bất tiện. Với sự xuất hiện của thuốc ARV 3 trong 1 đã có các loại hoạt chất khác nhau trong 1 viên nên giúp bệnh nhân dễ dàng sử dụng hơn.

Những loại thuốc ARV 3 trong 1 hiện nay đều thuộc phác đồ điều trị ARV bậc 1. Nếu nó kết hợp thêm các thành phần khác nữa thì được trở thành phác đồ điều trị HIV cao hơn là bậc 2 và bậc 3.

Những lợi ích của thuốc ARV mang lại

Sau khi đã biết thuốc ARV là gì, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về các lợi ích của nó nhé.

Giúp bệnh nhân kéo dài sự sống

Khi chưa có phác đồ điều trị chính thức bằng thuốc ARV thì bệnh nhân HIV dường như xác định sẽ không qua khỏi. Nhưng nhờ sự xuất hiện của thuốc ARV nên người bệnh có thể kéo dài sự sống thêm từ 15 đến 20 năm.

Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, nếu bệnh nhân được áp dụng tốt phương pháp điều trị kết hợp với ARV thì có thể kéo dài sự sống tới 50 năm kể từ khi phát hiện bệnh.

Giúp bệnh nhân HIV lập gia đình và sinh con bình thường

Nhiều bệnh nhân HIV thường tự ti với bản thân và không dám lập gia đình bởi sợ không thể sinh con. Nhưng với sự hỗ trợ của thuốc ARV thì người bệnh vẫn lập gia đình và sinh con bình. Với những người mới bị HIV nếu được điều trị bằng ARV kịp thời vẫn có thể sinh con và nuôi bằng sữa mẹ.

Ngăn chặn sự lây nhiễm ra cộng đồng

Virus HIV có tốc độ có tốc độ rất nhanh, chỉ một virus HIV hoàn toàn đủ sức tạo ra 10 tỷ bản sao tương tự. Sau đó những con virus này sẽ tác động vào hệ thống miễn dịch và tàn phá người bệnh.

Theo thống kê trong giai đoạn từ năm 2008 đến 2009, mỗi năm nước ta phát hiện khoảng 20.000 – 30.000 những người nhiễm HIV. Nhưng từ khi phương pháp điều trị bằng ARV được áp dụng thì con số này giảm xuống chỉ còn 10.000 – 30.000. Do đó chúng ta cũng có thể thấy được thuốc ARV có tác dụng chặn sự lây nhiễm ra cộng đồng.

Những lưu ý cần biết khi sử dụng thuốc ARV

Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc ARV mà người bệnh nên nắm được.

• Tuân thủ đúng liều lượng và lịch trình: Việc uống thuốc ARV theo đúng hướng dẫn từ bác sĩ là rất quan trọng. Không được bỏ sót bất kỳ liều nào và không nên dừng sử dụng một cách đột ngột. Việc duy trì liều lượng và lịch trình đúng cách giúp ngăn chặn việc phát triển kháng thuốc và duy trì hiệu quả điều trị.
• Tương tác thuốc: Bạn cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc và bổ sung dinh dưỡng khác bạn đang sử dụng. Một số thuốc có thể tương tác với ARV, làm giảm hiệu quả hoặc gây ra tác động phụ không mong muốn.
• Tác dụng phụ: Một số tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng ARV, bao gồm buồn ngủ, tiêu chảy, mệt mỏi, và thay đổi trong các chỉ số máu. Hãy thông báo cho bác sĩ ngay nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu tác dụng phụ nào.
• Kiểm tra thường xuyên: Để theo dõi tình trạng sức khỏe và hiệu quả của điều trị, bạn cần thường xuyên tham gia các cuộc kiểm tra y tế và xét nghiệm được chỉ định bởi bác sĩ.
• Chế độ ăn uống và uống nước: Một số loại thuốc ARV cần phải được uống cùng thức ăn hoặc không nên uống cùng với một số loại thực phẩm hoặc đồ uống nhất định. Hãy tuân theo hướng dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống và uống nước khi sử dụng ARV.
• Bảo quản đúng cách: Bạn cần bảo quản thuốc ARV ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp. Hãy kiểm tra hạn sử dụng của thuốc và không nên sử dụng thuốc đã hết hạn.
• Thông tin y tế cá nhân: Hãy cung cấp thông tin y tế cá nhân, như bất kỳ bệnh lý khác hay dị ứng thuốc, cho bác sĩ trước khi bắt đầu sử dụng ARV. Điều này giúp bác sĩ lựa chọn loại ARV phù hợp và đảm bảo an toàn trong quá trình điều trị.

Chắc chắn với những gì chúng tôi chia sẻ thì bạn đã biết thuốc ARV là gì. Hãy áp dụng các kiến thức này để sử dụng thuốc ARV một cách hợp lý, mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất nhé.

Bs. Lê Sỹ Mạnh

Dược sĩ Lê Sỹ Mạnh là một chuyên gia dược phẩm với hơn 10 năm kinh nghiệm trong ngành dược. Anh ấy có kiến thức sâu rộng về các loại thuốc và cách sử dụng chúng, đặc biệt là trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và bảo vệ sức khỏe. Với sự tận tâm và chu đáo trong công việc

Xem tất cả các tác giả bài